თავფურცელი - oldorthodox

ნოემბრის მნიშვნელოვანი საეკლესიო თარიღები

თარიღები მოცემულია საეკლესიო (იულიანური) სტილით

8 ნოემბერი (ახ. სტ. 21 ნოემბერი) - კრება წმიდათა მთავარანგელოზთა მიქაელისა და სხვათა უხორცოთა ზეცისა ძალთა - გაბრიელისა, რაფაელისა, ურიელისა, სელაფიელისა, ეგუდიელსა, ვარახიელისა და იერომიელისა.

13 ნოემბერი (ახ. სტ. 26 ნოემბერი) - წმ. იოანე ოქროპირისა, კონსტანტინოპოლელი მთავარეპისკოპოსისა (407);

21 ნოემბერი (ახ. სტ. 4 დეკემბერი) - ტაძრადმიყვანება ყოვლადწმიდისა ღმრთისმშობელისა და მარადისქალწულისა მარიამისა.

მაცხოვარი

მარხვის განაწესი ოთხშაბათ-პარასკევობით:

1 ნოემბრიდან (ახ. სტ. 14 ნოემბ.) - 1 დეკემბრამდე (ახ. სტ. 14 დეკ.)

1 ნოემბერი (ახ. სტ. 14 ნოემბერი) - უზეთო

3 ნოემბერი (ახ. სტ. 16 ნოემბერი) - უზეთო

8 ნოემბერი (ახ.სტ. 21 ნოემბერი) - ზეთით

10 ნოემბერი (ახ. სტ. 23 ნოემბერი) - უზეთო

15 ნოემბერი (ახ. სტ. 28 ნოემბერი) - უზეთო

17 ნოემბერი (ახ. სტ. 30 ნოემბერი) - ზეთით

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX

10. ორთითიანი წყობა მოციქულთა დროის ქრისტეანულ ძეგლებში (I ს.)

11. ორთითიანი წყობა II-IV საუკუნეების ქრისტეანულ ძეგლებში

ისტორია, როგორც უკვე ვთქვით, არანაირ ცნობას არ გვაწვდის თითების წყობის ფორმაზე, რომლითაც პირველი ქრისტეანები პირჯვარს გამოისახავდნენ საკუთარ თავზე, რის გამოც ჩვენი დროის ზოგიერთი ავტორიტეტული მეცნიერი თავის მეცნიერულ კვლევა-ძიებას აგებს იმ ვარაუდებზე, თითქოსდა პირვანდელი ფორმა პირჯვრისწერისა ერთი თითი ყოფილიყო, რაც შემდეგ ორი თითით და ბოლოს ეს უკანასკნელიც გვიანდელი სამი თითით შეიცვალა, რომელიც დღემდე შერჩა ბერძნულ და რუსულ გაბატონებულ ეკლესიებს. არ შევდივართ რა ამ ჰიპოთეზის დეტალურ განხილვაში, აუცილებლად მიგვაჩნია შევნიშნოთ, რომ ის მეტად არასრული და უსუსურია, რაც უკვე შეამჩნია ზოგიერთმა მეცნიერმაც.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX. 9. ორთითიანი წყობის გრაფიკული გამოსახულებები

ე. ჭელიძე, თავის პირველი ანტიძველმართლმადიდებლური ნაშრომის "ეკლესია - სძალი უფლისა" 215-ე გვერდზე კურთხევის გასაცემ წყობებსაც ეხება და წერს, რომ "ამ წესის ისტორია დიდი ხანია საფუძვლიანადაა შესწავლილი. ცხადყოფილია, რომ უძველესი დროიდანვე ეს წესი ხელის თითების წყობის მიხედვით ძირითადად ოთხი სახისა იყო", მაგრამ ეს ცნობა არასწორია.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX. 7. არის თუ არა სამი თითით პირჯვრისწერა სამების ჯვარცმა?

როგორც უკვე ვნახეთ, თვით ახალმოწესე მეცნიერთა აღიარებით, ორი თითით პიჯვრისწერის წესი უფრო ძველი ჩვეულებაა, ვიდრე სამი თითით; მოვიტანეთ უძველესი მაგალითები იმისა, რომ, როგორც ძველ ქრისტეანებს, ასევე IX-XII საუკუნის ბერძნებს თავიანთ საეკლესიო პრაქტიკაში ორი თითით პირჯვრისწერა საყოველთაოდ დამკვიდრებული ჰქონდათ. სწორედ მათვე უბოძეს სლავურ სამყაროს პირჯვრისწერის ეს წესი, რომელიც მოგვიანებით მიავიწყდათ. მიუხედავად ამისა, ე. ჭელიძე თვალის დაუხამხამებლად აცხადებს, თითქოსდა "არ მოიპოვება საკუთარ თავზე ორი თითით პირჯვრის გადაწერის არც ერთი ძველბერძნული მოწმობა. ამიტომ, ყველა ის მრისხანე გამონათქვამი თუ წყევლა ორი თითით პირჯვრისწერის უარმყოფელთა მიმართ სრულიად უნადაგოა, რადგანაც საკუთარ თავზე ორი თითით პირჯვრისწერა უცხოა ძველბერძნული მართლმადიდებლობისთვის" (ე. ჭ. "ეკლესია - სძალი უფლისა". თბ. 1990 წ. გვ. 203). სიცრუეა ასევე ე. ჭელიძის მტკიცება, თითქოსდა "წმიდა მამებთან არსად იჩენდეს თავს ორი თითით საკუთარ თავზე პირჯვრის გადაწერა" (იქვე).

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

6. ჯვრის გამოსახატავი წყობა VIII-XVII საუკუნეებში და პირჯვრისსაწერ თითთა წყობის ცვალებადობის თეორია

ამრიგად, ჩვენ ვნახეთ, რომ ე. ჭელიძის მიერ ნაჩვენები მაგალითები, რომელთა შორისაც ის საერთოდ არც ახსენებს ორი თითით პირჯვრისწერისა და კურთხევის გაცემის ფორმას, არანაირად არ წარმოადგენს პირჯვრის წერის ისტორიას I საუკუნიდან VIII საუკუნემდე (VII საუკუნის ჩათვლით). მეტიც, პირველი შვიდი საუკუნე საკმაოდ მკაფიოდ მეტყველებს ეკლესიაში პირჯვრისწერისა და კურთხევის გაცემის ორთითიანი წყობის არსებობაზე. მის შესახებ ასწავლიან წმიდა მამები და აღიარებენ, რომ ის არის უძველესი საეკლესიო გადმოცემა.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

5. წმ. იოანე ოქროპირის გამონათქვამი

საკუთარ თავზე პირჯვრის გადაწერის ძველბერძნული მართლმადიდებლური წესის ნათელსაყოფად ე. ჭელიძეს რატომღაც ყველაზე მნიშვნელოვან საბუთად მიაჩნია "ურჩეულესი მამის წმ. იოანე ოქროპირის ვრცელი და დაწვრილებითი უწყება იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა ვიწერდეთ პირჯვარს" (ე. ჭ. "ეკლესია - სძალი უფლისა". გვ. 196). მაგრამ რატომ არის წმ. იოანე ოქროპირის მოწმობა ყველაზე მნიშვნელოვანი საბუთი თვით ეკლესიის რწმენისა (იხ. ზემოთ სომეხ-იაკობიტთა ეკლესიაში მიღების წეს-განგება და შეჩვენების ფორმულა) და სხვა დანარჩენი საბუთებისგან განსხვავებით, ბ-ნი ე. ჭელიძე არ განგვიმარტავს. ე. ჭელიძე ან პირადად ანიჭებს წმ. იოანე ოქროპირს "ყველაზე მნიშვნელოვანის" კატეგორიას და ამ შემთხვევაში ის აშკარად მიკერძოებულია, ან კიდევ ამ წმიდა მამის მართლაცდა უდიდესი ავტორიტეტის გამოყენებით ცდილობს სხვა არანაკლები ავტორიტეტების (მაგ.: წმ. ბასილი დიდისა და წმ. კირილე იერუსალიმელის) დაკნინებას. აღარაფერს ვამბობთ იმაზე, რომ ძველი ეკლესია ორთითიანი პირჯვრისწერის გადმოცემას თვით იესუ ქრისტეს მიაკუთვნებდა (ამას ადასტურებს არსენ იყალთოელის "დოგმატიკონი").

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX. 4. წმ. მელეტი ანქიოქიელის მოქმედება

პირჯვრის საწერ წყობასთან დაკავშირებით ძველმართლმადიდებელი პოლემისტები ხშირად იმოწმებენ წმ. მელეტი ანტიოქიელის (IV ს.) მაგალითს, რომელმაც, როგორც ფიქრობენ, ანტიოქიაში გამართულ კრებაზე შეკრებილ ხალხს ჯვარი ორი თითით გადასწერა და ასე ასწავლა ჯვრის გამოსახვა მღვდლებსაც და ხალხსაც.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX. 2. სამ-თითობითი სიკერპე და პირჯვრისწერის ნამდვილი წესი

თავის ახალ, ანტიძველმართლმადიდებლურ თხზულებაში "სული - ცხოველი" ე. ჭელიძე პირჯვრისწერისა და კურთხევის საკითხს საერთოდ არ ეხება, თუ არ ჩავთვლით ერთ ღვარძლიან შენიშვნას, სადაც ის პირჯვრისწერისა და კურთხევის გაცემის ორთითიანი წყობისადმი ძველმართლმადიდებელთა დამოკიდებულებას "ორ-თითობით სიკერპეს" უწოდებს და წერს, რომ ძველმართლმადიდებელთა აზრით, ეს არის "ვითომცდა მოციქულთაგან მომდინარე ერთადერთი "დოგმატური" წესი". მაგრამ, სიკერპეს და ისიც სამთითობითს იჩენდნენ სწორედ ძველმორწმუნეთა მოწინააღმდეგე რეფორმატორები, რომლებიც სამი თითით პირჯვრისწერის წესს მიაწერდნენ მოციქულთა წარმომავლობას და საეკლესიო ანათემებით, საშინელი წყევლითა და კრულვით ებრძოდნენ ყველას, ვინც არ იზიარებდა ამ შეხედულებას

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IX. ჯვრის გამოსახვის შესახებ

1666-1667 წლების კოშმარულმა კრებამ არა მხოლოდ დაამტკიცა და გაამყარა ნიკონისა და ბერძნების მიერ რუსეთში შემოტანილი ახალი "ობრიადები", ჩვეულებები და წიგნები, არამედ მოახდინა მათი სამუდამო დოგმატიზება ისე, რომ შეუძლებლად გამოაცხადა მათი გაუქმება ან მცირედით შეცვლაც კი, თუ არადა, ვინც ამას გაბედავდა, იქნებოდა შეჩვენებული, დაწყევლილი და ერეტიკოსი.  მეტიც, რეფორმატორული კრებების განცხადებით, ამგვარი ადამიანი სიკვდილის შემდეგაც კი არ იქნება გახსნილი, თითქოსდა ჯადოქრული წყევლა-კრულვებით და ანათემატიზმებით არიანო მონუსხულნი და სამარადისოდ მოჯადოებულნი.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი VIII. რეფორმის შედეგები

ჩვენი დასკვნები არ იქნება სრული, თუ ორიოდ სიტყვით არ აღვნიშნავთ, რა შედეგები მოუტანა ამ რეფორმამ და მისმა დამაგვირგვინებელმა ყაჩაღურმა კრებამ რუსულ სახელმწიფოსა და თვით რეფორმირებულ რუსულ-ბერძნულ ეკლესიას.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი VII. ყაჩაღთა კრება

პატრიარქ ნიკონის რეფორმებთან დაკავშირებით ხშირად შევხვდებით მტკიცებას, რომ საწესჩვეულებო ცვლილებები დამტკიცებულ იქნა 1667 წლის რუსეთის ადგილობრივი ეკლესიის კრებაზე, რომელსაც აღმოსავლეთის იერარქებიც ესწრებოდნენ, მაგრამ ამგვარი "არგუმენტის" მომხრეებს ავიწყდებათ ის ფაქტი, რომ შფოთი და არეულობა ეკლესიაში ნიკონმა შეიტანა ამ კრების მოწვევამდე. დეკანოზ ამბაკუმისა და ნიკონის რეფორმების სხვა მოწინააღმდეგეთა პროტესტი გამოიწვია არა მხოლოდ ძველბიზანტიურ საეკლესიო გადმოცემათა შეცვლამ ახალბერძნული, ეკლესიისთვის მანამდე უცნობი და მიუღებელი წესებით, არამედ თვით ნიკონის ერთპიროვნულმა, არაკრებითმა ბრძანებებმა ამ ახალ ცვლილებებთან დაკავშირებით.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი VI. რუსეთის პატრიარქი ნიკონი

რეფორმატორთა გალერეა სრული ვერ იქნება თვით ნიკონ პატრიარქის პორტრეტის გარეშე. ვნახოთ, როგორ აფასებენ და ახასიათებენ მას ჩვენი დროების რუსი ისტორიკოსები.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი V. შემსწორებელთა შესახებ

დღეისთვის უეჭველად დამტკიცებულია, რომ XVII ს-ის მეორე ნახევრის რუსეთში საეკლესიო რეფორმებს სათავეში ჩაუყენეს და საეკლესიო წიგნების "შესწორება" მიანდეს აშკარა მწვალებლებს (კერძოდ, ლათინებს, იეზუიტებს და უნიატებს), ასევე, საკუთარი პატრიარქების მიერ პატივაყრილ და კათედრაწართმეულ იერარქებს.

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი IV. "როდესაც განიკვეთება უარესი, ზეცა უკეთესს შეუერთდება", ანუ იმის შესახებ თუ ვის უნდა ვმორჩილებდეთ და ვის არა


ზემოთ (თავი "დოგმატი და წეს-ჩვეულება") უკვე ვნახეთ, რამდენად უსამართლოა ახალმოწესე რეფორმატორთაგან ძველმართლმადიდებელ ქრისტეანთა დადანაშაულება წეს-ჩვეულებებისა და დოგმატების ურთიერთაღრევაში. ასევე ვისაუბრეთ იმ მოსაზრებაზე, რომ წეს-ჩვეულებებს ეკლესიაში არა მთავარი (მათი თქმით "დოგმატური"), არამედ მეორეხარისხოვანი მნიშვნელობა ენიჭება. ასევე ვნახეთ, თუ რამდენად უსაფუძვლოა ბრალდება, თითქოსდა რეფორმატორული "მართლმადიდებელი" ეკლესიისადმი ძველმართლმადიდებელ ქრისტეანთა დაუმორჩილებლობა ეფუძნება "წეს-ჩვეულებებისადმი პირველხარისხოვან დამოკიდებულებას".

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი III. გრანდიოზული დივერსია, ანუ XVII საუკუნის რეფორმის პოლიტიკური საფუძველი

დღეისთვის ცნობილი რუსი მეცნიერები და ასევე ოფიციალური ე. წ. მართლმადიდებელი ეკლესიის თვალსაჩინო სასულიერო პირებიც კი აღიარებენ, რომ: "XVII ს. რუსეთში მომხდარ საეკლესიო განხეთქილებას გადაუჭარბებლად შეიძლება ეწოდოს უდიდესი კატასტროფა, რომელიც ნიკონის რეფორმის შედეგად აღმოცენდა. დღეისთვის ცხადყოფილია, რომ როგორც საღვთისმეტყველო, ასევე კანონიკური თვალსაზრისით ის სრულიად უსაფუძვლო გახლდათ და მეტიც, არც კი სჭირდებოდა ეკლესიას"

არქიეპისკოპოსი პავლე

გზა - მართლად სავალი

ნაწილი II. გრანდიოზული დივერსია

თავი II. დოგმატი და წეს-ჩვეულება

აუცილებელია თავიდანვე აღვნიშნოთ, რომ არსებობს უმჭიდროვესი კავშირი XVII საუკუნის რუსეთში მომხდარ საეკლესიო რეფორმას, მისით გამოწვეულ განხეთქილებასა და საქართველოში ძველმართლმადიდებლური ეკლესიის დაფუძნების მიზეზებს შორის.